Bài đăng

Đang hiển thị bài đăng từ Tháng 1, 2025

Seneca những bức thư đạo đức 40

Hình ảnh
 Bức thư số 40: Về phong cách nói và diễn thuyết Bạn thân mến!   Cám ơn bạn vì đã viết cho tôi thường xuyên, vì cho tôi thấy con người bạn, bằng cách duy nhất mà bạn có thể thực hiện điều đó. Nó chưa bao giờ làm ta thất vọng: mỗi khi nhận được thư bạn, tôi có cảm giác như ta thực sự ở cùng nhau. Nếu một bức chân dung của người bạn thân sẽ khiến ta vui sướng, làm sống lại những kỷ niệm trong trí nhớ ta, và làm nguôi ngoai nỗi buồn xa cách bằng một cảm giác thoải mái vui vẻ, dù chỉ là ảo tưởng; thì những bức thư còn có sức mạnh đến thế nào, khi nó cho ta niềm hân hoan được biết những tin tức chính xác và cập nhật từ người bạn của mình. Vì sự ngọt ngào của việc được nhìn thấy nhau cũng có thể được phần nào cảm nhận qua các bức thư, cùng những vết hằn tay bạn, và khoảnh khắc nhận ra chúng. Bạn viết rằng bạn đã đến nghe triết gia Serapio khi ông ấy dừng chân gần chỗ bạn. “Nói nhiều và nhanh là phong cách của ông ta, không phải nhấn nhá và chậm rãi từng phần từng phầ...

An nhiên giữa những thăng trầm 17

Hình ảnh
  LÀM SAO GIỮ LẠI.. .  Làm sao giữ lại điều không thể...   Cát biển tuôn dần qua kẽ tay   Làm sao miên viễn đời dâu bể   Bảo gió trên ngàn thôi cuốn mây! Làm sao níu áo thời gian lại   Ngắm nụ xuân thì chưa úa môi   Làm sao tìm thấy dòng sông cũ   Lạ lẫm chiều nay bến lở, bồi. Làm sao giữ được tình ban sớm   Chưa kịp hoàng hôn đã úa màu  Ta trách sao người thay đổi vội   Chắc gì... ta chẳng đổi thay đâu! Làm sao nắm giữ ngày nhung lụa   Hào phú vang danh của một thời   Phút chốc một chiều bao “cái của...”   Đồng tình đội nón chạy xa xôi.  Soi gương thấy nụ cười năm đó   Chẳng biết vì đâu méo mó rồi!   Làm sao giữ được điều không thể   Cầm bằng như... nước cuốn hoa trôi.  Vốc nước lòng tay khôn giữ được   Mọi vật trên đời cũng... rứa thôi!

An nhiên giữa những thăng trầm 16

Hình ảnh
 GÓP NHẶT NHỮNG BÔNG HOA TƯ TƯỞNG Tiền xu luôn gây ra tiếng động còn tiền giấy luôn im lặng. Khi giá trị của bạn tăng lên, hãy giữ cho mình luôn khiêm tốn và nói ít đi!   • Cuộc sống giống như một cuốn sách, một vài chương khá buồn, một số chương hạnh phúc và một số chương rất thú vị. Nhưng nếu bạn chưa bao giờ thử lật một trang, bạn sẽ không bao giờ biết được những gì ở chương tiếp theo!  • Đừng quá khắt khe với chính mình, thậm chí mắc những sai lầm cũng có nghĩa là bạn đang cố gắng! • Khi bắt điện thoại, bất luận trong hoàn cảnh nào, bạn hãy cười lên vì người bên kia sẽ cảm nhận được nụ cười của bạn.   • Cái lưỡi không xương nhưng đủ cứng để làm vỡ nát một trái tim, vì thế hãy cẩn thận với ngôn từ của bạn!   • Đừng bao giờ cố giải thích con người bạn với bất cứ ai, vì những người tin bạn không cần điều đó, còn những người không thích bạn thì sẽ không tin lời bạn đâu! • Hãy ghi nhớ ba điều: cố gắng, kiên định, tin tưởng. Cố gắng vì một...

An nhiên giữa những thăng trầm 15

Hình ảnh
  ÁNH TRĂNG TAN Xưa có bầy khỉ nọ  Lội xuống hồ vớt trăng  Vớt mãi hoài chẳng được  Nên mặt mày nhăn nhăn.  Lắm khi mình giống khỉ  Tìm hạnh phúc trần gian  Đôi tay vừa chạm tới Ơ... mộng vàng vỡ tan! Trăng nghìn thu vẫn đẹp   Vì không thuộc về ai   Hồn khát khao chiếm hữu   Trăm năm nỗi đau dài. Ta một đời ngây dại   Chạy đua với mặt trời   Vừa thấy bờ hạnh phúc   Hoàng hôn phủ xuống đời. Danh, lợi, tình mộng mị   Tựa đáy nước trăng ngà   Lặn chìm trong mê hoặc   Nên ngàn đời xót xa.    U mê... thành kiếp khỉ  Chúi xuống dòng đảo điên  Ai giật mình, ngước mặt  “Vầng trăng xưa” hiện tiền.

An nhiên giữa những thăng trầm 14

Hình ảnh
 NHỮNG CÂU THƯỜNG NHẮC BÊN LÒNG Có những việc hôm nay ta thấy lớn, ngày mai nhìn lại chẳng có gì đáng kể.   Năm nay chuyện ấy quan trọng, sang năm sẽ trở thành thứ yếu.   Chuyện vĩ đại đời này, đời sau người ta gọi là “truyền thuyết”.   • Trên đời có một số việc không phải ta không để tâm, mà có để tâm cũng không làm được gì hơn.   • Đừng mong cầu mọi người đối xử với mình đặc biệt, cũng chẳng nên hy vọng họ sẽ bớt đi những toan tính.   • Giữa người với người có thể gần, cũng có thể xa. Giữa việc với việc có thể phức tạp, cũng có thể giản đơn. Giữa tình cảm với nhau có thể sâu, cũng có thể cạn.  • Trong cuộc sống, có người nói ít làm nhiều, cũng có người chỉ biết hoa chân múa tay. Bạn không nên quá bận lòng về người khác, chỉ cần quản tốt việc của chính mình, mọi việc còn lại hãy thuận theo nhân duyên.   • Có một số việc vừa phân trần trắng đen đã trở thành quá khứ. Có một số người ta giận hờn vài ngày đã trở t...

Seneca những bức thư đạo đức 39

Hình ảnh
 Bức thư số 39: Hãy tiếp tục cố gắng, dù chúng ta đang ở trong một thời đại thật tồi tệ xấu xa Bạn thân mến!   Tôi chắc chắn sẽ tổng hợp những đoạn trích bạn đề nghị, sắp xếp theo thứ tự và cô đọng trong một phạm vi kiến thức hẹp (mà hai ta quan tâm). Nhưng có lẽ bạn sẽ được lợi từ cách học thông thường nhiều hơn là những đoạn trích, thứ mà ngày xưa tiếng Latin gọi là summarium - những đoạn tóm tắt. Ta cần cách học thông thường để tiếp thu kiến thức, những đoạn trích chỉ có tác dụng khi ta đã nắm được kiến thức mà thôi; vì một thứ để dạy, một thứ để gợi nhớ. Nhưng dù sao đi nữa, tôi cũng sẽ cung cấp cho bạn cả hai.  Trong phạm trù mà hai ta đang quan tâm, không lý do nào cho thấy ta nên chọn một tác giả - một cá nhân riêng biệt. Chỉ có người không tên tuổi mới phải cung cấp những bằng chứng (để khẳng định những thứ ông ta viết hay soạn ra có giá trị). Tôi sẽ viết cho bạn thứ bạn muốn, nhưng theo cách của tôi. Trong khi đó, bạn có hàng loạt những tên tuổi ...

An nhiên giữa những thăng trầm 13

Hình ảnh
 BẬN LÒNG CHI NỮA Dù đã gặp qua lắm cụ già   Ai hay mai đó cụ là ta?   Vẫn lo xuôi ngược đời cơm áo   Linh hồn hoang phế cõi tha ma…   Dù đã thấy nhiều những nạn tai   “Chuyện ấy... đời ta sẽ đứng ngoài”   Say sưa tạo ác quên hành thiện   Bất chợt tai ương đến thở dài...   Dù biết chung quanh lắm khổ, buồn   Ái tình, danh, lợi mãi tơ vương   Bôn ba, tất bật quên nhìn lại  Những kẻ về không ở cuối đường.  Dù thấy bao nhiêu kẻ chết rồi   “Mình không như thế, chuyện... xa xôi!!”   Chẳng một ai tin mình sẽ chết   Bất chợt vô thường sóng cuốn trôi. Ai đã thấy, nghe, biết cả rồi   Thì về, kẻo muộn bóng chiều rơi   Mồ hoang lắm kẻ còn xanh tóc   Bận lòng chi nữa... dã tràng ơi!

SỰ KHÁC NHAU GIỮA NGƯỜI THÔNG MINH VÀ NGƯỜI TRÍ TUỆ

Hình ảnh
 AN NHIÊN GIỮA NHỮNG THĂNG TRẦM 12 Người thông minh biết nắm bắt cơ hội, biết khi nào nên “ra tay”, còn người trí tuệ biết khi nào nên buông tay. Vì vậy, cầm lên được là thông minh, bỏ xuống được là trí tuệ.  Người thông minh thể hiện thế mạnh của mình ra ngoài, tức bộc lộ hết tài năng; người trí tuệ để người khác thể hiện thế mạnh, còn họ âm thầm lặng lẽ làm. Ví dụ trong một bữa tiệc, người thông minh bận nói không ngừng, vì vậy họ giống cái ấm trà; người trí tuệ bận lắng nghe người khác nói, thế nên họ giống cái tách trà. Nước trong ấm rốt cuộc cũng phải rót vào tách mà thôi.  Thông minh là một loại khả năng sinh tồn, còn trí tuệ lại là một dạng “cảnh giới của sinh tồn”. Trên thế giới có nhiều người thông minh nhưng rất hiếm người có trí tuệ. Ngay cả Socrates được công nhận là người trí tuệ cũng tự thấy rằng nếu xét theo yêu cầu về trí tuệ thì bản thân ông cũng là người vô tri. Người thông minh thường không chịu được sự thiệt thòi, người trí tuệ thường có thể ...

Seneca những bức thư đạo đức 38

Hình ảnh
 Bức thư số 38: Lời nói như những hạt giống, hãy trân trọng nó, và sử dụng nó một cách khôn ngoan! Bạn thân mến! Đồng ý với bạn rằng chúng ta nên nên trao đổi những bức thư một cách thường xuyên hơn. Nhưng lợi ích lớn nhất cho tâm trí thực ra đến từ những cuộc chuyện trò đàm đạo, vì chúng thấm một cách từ từ. Những bài nói được chuẩn bị từ trước và được truyền tải đến công chúng thường là để tìm kiếm sự ủng hộ và tung hô, nhưng khó để thực sự nói ra tâm tư. Triết học mang đến những lời khuyên tốt, và không ai thực sự cho lời khuyên khi phải lên giọng ( để tất cả hội trường có thể nghe thấy họ ). Ừ thì có đôi lúc chúng ta cần những bài diễn thuyết ấy, nhất là khi mọi người đang phân vân do dự và cần một sự thúc đẩy. Nhưng khi mà mục đích chính không phải là để truyền cảm hứng cho mọi người học tập một điều gì đó, mà để họ thực sự học điều ấy, thì người đưa ra lời khuyên cần hạ giọng trong những cuộc đàm đạo nho nhỏ. Chúng khiến lời khuyên dễ được tiếp nhận hơn, thấm sâu v...

Seneca những bức thư đạo đức 37

Hình ảnh
 Bức thư số 37: Về tác dụng của lời tuyên thệ với mục tiêu ta đã chọn, và cách thức một người có thể hoàn thành nó Bạn thân mến!   Có lẽ không cách nào để một người có thể luôn giữ vững niềm tin và kiên định với mục tiêu của bản thân thuyết phục hơn là lời hứa mà bạn đã đặt ra, lời tuyên thệ một ngày sẽ đứng trong hàng ngũ những người thông thái. Chỉ những người không thực lòng, muốn đùa cợt mới dám nói với bạn rằng đó là một nghĩa vụ nhẹ nhàng dễ dàng thực hiện. Tôi không muốn bạn bị lừa dối và mất đi tinh thần của mình, chỉ vì lời tuyên thệ thiêng liêng ấy vô tình lại giống với lời thề của những tay đấu sĩ bán mình cho bọn chủ đấu trường, một cách đáng hổ thẹn: "Đến khi bị thiêu cháy, bị ngục tù, hay bị chết dưới lưỡi giáo".  Họ - những kẻ phơi mình trên đấu trường, phải trả bằng máu cho những bữa ăn, và bị ràng buộc bởi một ký kết rằng họ sẽ phải chịu đựng những điều ấy ngay cả khi họ không muốn; còn bạn, bạn không những không bị ràng buộc mà còn tự ngu...

An nhiên giữa những thăng trầm 11

Hình ảnh
 THÓI THƯỜNG... Vắng rồi, mới thấy lòng đau   Lúc còn bên cạnh nhìn nhau hững hờ.   Khuất rồi, quay quắt thẫn thờ   Khi gần chẳng thiết một giờ cho nhau.   Tháng ngày lạnh lẽo lướt mau   Câu thương chưa nói, lời đau đã nhiều! Biệt rồi, mới biết là yêu   Hỏi thời gian có ngược chiều được chăng?   Xa rồi, mới thấy ăn năn   Chưa lời tha thứ lòng băn khoăn hoài!   Giận rồi, mới hiểu mình sai   Người đi thôi hết còn ai tự tình.  Mất rồi, mới biết đoái nhìn   Còn đây chỉ một tấm hình lặng im.   Hết rồi, nhịp đập trái tim   Mới hay một kiếp vô minh sống cùng.   Đông rồi, tiếc những ngày xuân   Thả mồi bắt bóng, hư không cuối đời. Mưa rồi, nhớ sực áo phơi   Khóc rồi, tiếc hận bao lời đã buông.   Mẹ cha thuận thế vô thường   Ngàn muôn hiếu hạnh, nhớ thương cũng hoài!   Chiều tàn, mới biết mỉm cười...

Seneca những bức thư đạo đức 36

Hình ảnh
 Bức thư số 36: Về sự nổi tiếng quá sớm, và quan điểm của tôi về cái chết cùng sự chuyển hóa của tự nhiên! Bạn thân mến! Nói với bạn của bạn rằng ông ta nên chuẩn bị tâm lý vững vàng để đối mặt và vượt trên những chỉ trích từ những người cho rằng ông ta đang tìm sự thư nhàn và một cuộc sống thảnh thơi, từ bỏ vị trí cao quý hiện tại, và rằng ông ta có thể có nhiều thành tựu hơn nữa, nhưng lại ích kỷ chọn sự yên tĩnh và thư thái cho riêng mình. Hãy để ông ta cho họ thấy, từng ngày từng ngày một, rằng điều đó là có ích đến dường nào nếu ông ta có thể tập trung vào những mục đích và công việc thực sự của mình.  Những người thu hút sự thèm muốn và đố kỵ của người đời thì sẽ luôn bị hết nâng lên lại dìm xuống, có người thì bị lờ đi, có người thì tự mất đi tiếng tăm của mình. Sự thành công, nổi tiếng là một thứ không cho phép bạn nghỉ ngơi, và nó chính là cội nguồn của mọi sự xao nhãng. Nó làm ta rối trí, theo rất nhiều cách khác nhau, vì nó kích thích mọi người bằng nhiều ...

An nhiên giữa những thăng trầm 10

Hình ảnh
 HỌC CÁCH CÚI ĐẦU Một hôm có người hỏi Socrates: – Ông là người có học vấn uyên thâm, ông có biết khoảng cách giữa trời và đất là bao nhiêu không?  Socrates trả lời: – Khoảng 1 mét. Người đó không tin: – Đúng, ai mà chả cao hơn 1 mét, nhưng nếu muốn thông đạt khoảng cách giữa trời đất thì phải biết cách cúi đầu...  Câu chuyện này cho chúng ta biết một đạo lý: “cúi đầu” chính là cách hành xử đúng mực trong cuộc sống. Cúi đầu không phải là nịnh hót, bợ đỡ, mà là sự thấu hiểu nhân sinh, biết được khả năng của bản thân nên sẵn sàng đối mặt với hiện thực, khiến tầm nhìn của mình trở nên rộng rãi, thoáng đãng. Ta cần học cách cúi đầu khi đối mặt với hiện thực trước mắt.   Ta cần học cúi đầu trước những sai lầm của mình. Con người không phải thánh nhân, ai chẳng có sai lầm, đã mắc lỗi thì nên sửa đổi. Tuy nhiên, có những người không đủ can đảm thừa nhận sai lầm của chính mình.   Cúi đầu không phải khuất nhục, thấp hèn, mà là biết rằng sai nên phải sửa,...

Seneca những bức thư đạo đức 35

Hình ảnh
 Bức thư số 35: Đôi dòng về tình bạn trên con đường hướng đến sự thông tuệ vinh quang này! Bạn thân mến!   Khi tôi khuyến khích, cổ vũ bạn rèn luyện và trau dồi bản thân, thực ra tôi đang hướng tới cái đích cuối cùng của chính mình. Tôi mong muốn có được một người bạn đồng hành trên con đường vinh quang ấy, nhưng điều đó sẽ chỉ có được nếu như bạn kiên tâm mà thôi. Bởi nếu không, bạn yêu quý tôi, nhưng không thể là bạn của tôi.  “Ý ông là sao Seneca? Không lẽ có sự khác biệt giữa hai điều ấy?”. Thực ra, chúng không thể so sánh cùng nhau. Một người bạn thì chắc chắn yêu quý bạn mình, nhưng một người yêu quý bạn mình chưa chắc đã là bạn. Đó là lý do tại sao tình bạn thực sự rất thiêng liêng và luôn có ích, nhưng tình yêu thì thậm chí nhiều khi có hại. Nếu không phải vì bất cứ mục đích nào khác, thì ít nhất hãy cố gắng trui rèn vì điều này: để có thể biết yêu một cách thực sự.  Vậy nên vì tôi, bạn hãy cố gắng, hãy khẩn trương hơn nữa, nếu không sự rèn luy...

An nhiên giữa những thăng trầm 9

Hình ảnh
   VỀ TRONG TỈNH THỨC Em đừng mãi loay hoay tìm chỗ đứng   Cần hỏi mình rằng “Phải sống làm sao?”  Vẫn có đấy, những người trong thầm lặng   Cúi xuống tận cùng mà hồn lại thanh cao!   Đời lắm lúc vui cũng làm ta khóc,   Mà buồn tênh... vẫn khiến rộ môi cười?   Hạnh phúc đến từ những điều bình dị   Trong chập chùng mưa nắng, giữa buồn, vui   Đời đau khổ vì biến thành nô lệ   Cho hồn ma bóng quế, những phù hư...   Người nghèo khó dẫu tiền rừng bạc bể   Còn ta giàu dù... túi chẳng một xu.   Em đừng mãi đi xa tìm hạnh phúc   Hãy yên ngồi nhận diện ở chung quanh   Có đôi lúc thiên đường và địa ngục   Chỉ cách nhau bằng một sợi tơ mành   Đời bể khổ – ta có quyền không khổ   Thân buộc ràng, ai nhốt được hồn mây?   Lòng thanh thản niềm vui tìm bến đỗ   Khổ vì ưa ước hẹn kiếp lưu đày   Thôi đừn...

Seneca những bức thư đạo đức 34

Hình ảnh
 Bức thư số 34: Về niềm vui của một người bạn đồng hành trên con đường đến với sự thông thái! Bạn thân mến!   Tôi la hét - Tôi hớn hở - Tôi lay chuyển năm tháng của mình và cảm giác được nguồn nhiệt huyết của tuổi trẻ, mỗi lần tôi biết từ thư bạn về cách bạn đang sống cuộc đời mình, về cách bạn đã tự vượt trên bản thân mình như thế nào. Bởi không lâu trước đây bạn vẫn là một người lạc lối ( với đam mê quyền lực và tiền bạc ). Như người nông dân có được niềm vui khi cây trái trong vườn sai quả, như cái hân hoan của người chủ trại khi bầy thú nuôi sinh nở, như một người nhìn thấy cậu thanh niên bước sang tuổi trưởng thành luôn cảm thấy vui lây trong cái bồi hồi nhớ lại khoảnh khắc ấy trong đời, bạn sẽ hiểu được cảm giác của một người nhìn thấy thành quả trong việc kiên tâm khuyến khích bạn mình rèn luyện tâm trí như tôi? Bạn là sản phẩm của tôi, là chứng nhân cho những lời khuyên và sự cổ vũ của tôi. Vì hiểu được tiềm năng của bạn, chính tôi đã đưa tay về phía ...

Seneca những bức thư đạo đức 33

Hình ảnh
 Bức thư số 33: Về lý do tại sao tôi thôi kết thư bằng những câu trích dẫn, và về thái độ tự chủ trong việc học Bạn thân mến!   Bạn đề nghị tôi nên tiếp tục kết thư bằng một vài câu nói hay, và tôi nên trích chúng từ những người đứng đầu trường phái của mình (Stoicism). Nhưng họ đâu có làm mình bận rộn với những câu nói văn hoa, mà thay vào đó họ chỉ tập trung vào những giá trị đích thực. Bạn biết đấy, sự chênh lệch chỉ xuất hiện khi một vài thứ được chú ý hơn những thứ khác. Nhưng một cái cây thì đâu thể được chú ý khi nó ở cạnh một rừng cây với chiều cao tương tự.  Thơ ca có đầy những câu nói văn hoa như ý bạn, và cả trong những văn bản lịch sử nữa. Vậy nên tôi không muốn bạn nghĩ chúng chỉ thuộc về Epicurus: chúng là tài sản của nhân loại, tức là của chính chúng ta. Nhưng ở ông ta chúng thu hút nhiều hơn sự chú ý, chỉ bởi chúng xuất hiện không thường xuyên, và bởi đó là một sự ngạc nhiên thú vị khi những phẩm cách được nhấn mạnh bởi một người đề cao nhữ...